Na początku chcę pozdrowić wszystkich którzy zdecydowali się na budowę systemów przez moją skromną osobę, to dzięki nim mogę się z wami podzielić moimi doświadczeniami i uwagami, również to dzięki odważnym osobom mogę dzisiaj na stronie prezentować coraz to nowsze systemy nagłaśniające i poprawiać ciągle estetykę ich wykończenia. Dziękuje tym którzy mi uwierzyli, że to co im zaprojektuje będzie solidnie brzmiało. Składane kolumny są tańsze i prezentują znacznie lepszy dźwięk od tego w sklepach, jednak trzeba mieć pojęcie jak to zrobić!!! Na pewno nie polega to na kupieniu jakiegoś głośnika i bezmyślnym wykonaniu skrzynki by ten dudnił.
(Tu znajdują się odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące konstruowania kolumn.)
SPIS ZAGADNIEŃ:
Ogólnie
Dobór głośników do naszego systemu
Budowa skrzyni
Wytłumienie
Zwrotnica
Kroki w budowaniu kolumn
Projekt – przykładowy (podpunkt w opracowaniu)
1. Ogólnie
Wiele artykułów pojawiło się do tego czasu na temat akustyki pomieszczeń itp.. Wiele jest programów symulacyjnych do projektowania skrzyń objętości i zestrajania basreflexu. Wystarczy dobrze pogrzebać w internecie (odsyłam do linków), bibliotece w książkach, czasopismach elektronicznych i oczywiście akustycznych, wiem że jest tego cała masa.
Po odpowiednim zebraniu informacji podstawowych można się porwać za składanie zestawów jest to fajna zabawa bardzo wciąga i przynosi wiele satysfakcji. Po złożeniu zestawu serce i uszy się radują, że osiągnęło się to własnym wysiłkiem. A jeszcze lepiej jak gra lepiej niż te „klepanki” w sklepach.
Wiem że większość chciała by złożyć sobie jakiś fajny zestaw, który gra jak marzenie. No niestety tu muszę troszeczkę zaskoczyć, każda konstrukcja zestawu to szereg kompromisów. Jeden zestaw gra bardziej stereofonicznie drugi mniej , natomiast trzeci Extra basuje, a czwarty brzmi miękko i klarownie. W konstruowaniu kolumn prawa fizyki grają pierwsze skrzypce i to jest fakt niezaprzeczalny. Drugi atut to jakość głośników, z których składany jest zestaw, zakupione głośniki bardzo tanie gdzieś na ryneczku nie będą grały klarownie tak jak te markowe uznane przez hobbistów czy muzyków światowych. Następnym argumentem jest sama konstrukcja zestawu głośnikowego, a konkretnie budowa skrzyni, w której znajdują się wkręcone głośniki. Musimy sobie uświadomić niezaprzeczalny fakt, że to właśnie w skrzyni pracują głośniki to dzięki niej odtwarzają dźwięki, które podaje wzmacniacz.
Dlatego uważam że skrzynia jest tu najważniejsza co prawda nie trzeba przesadzać, ale czytając fachowe czasopisma, które są ogólnie dostępne w kioskach o tematyce czysto Audiofilskiej czy po prostu HI-fi dochodzimy do wniosku, że właśnie tak jest. Wcześniej firmy prześcigały się w wykorzystywaniu coraz to bardziej kosmicznych materiałach, wykorzystywanych przy budowie przetworników. W sumie dobrze, ponieważ wiedza na ten temat jest coraz większa i za mniejszą kwotę można wybrać sobie porządne przetworniki co bardzo cieszy:) – szczególnie konstruktorów bo mają do swojej dyspozycji coraz szerszą gamę przetworników. Teraz mamy coraz częściej pojawiające się sygnały o stosowaniu odmiennych materiałów do budowania konstrukcji. By były lekkie i sztywne na tyle by nie przenosiły drgań pracujących przetworników, ponieważ wpływają na ich pracę.
2. Dobór głośników do naszego systemu
Najpierw zadajmy sobie pytania:
– Co chcemy w domu mieć?
(Kolumny małe zgrabne czy duże podłogowe, to jest uwarunkowane miejscem jakim dysponujemy w domu. Małe głośniki oczywiście mogą zagrać w małym pomieszczeniu lepiej jak duże z dużymi głośnikami basowymi:)) Dlatego tak się dzieje, iż te duże basy owszem dają duże ciśnienie i głęboki bas ale nie jest on w stanie odpowiednio się rozwinąć w małym pomieszczeniu. Dlatego najbardziej uniwersalnym strojeniem systemów głośnikowych jest przedział basowy pomiędzy 30-50Hz najbardziej efektywnie słyszalny praktycznie w każdym pomieszczeniu. Co więcej nie kupujmy sobie kolumn z dużymi głośnikami basowymi kiedy mamy słaby wzmacniacz (chodzi mi o jego moc), często zdarza się, iż posiadany wzmacniacz ma za mało mocy by móc poruszyć w dostatecznym stopniu membranę głośnika basowego. Zwracajcie uwagę na efektywność kolumn podawaną w db. Skrzynie o mniejszej efektywności z reguły potrzebują mocnych i głośnych wzmacniaczy, natomiast te o większej efektywności nie potrzebują mocnego wzmacniacza a zagrają głośniej od tych mniej efektywnych. Co prawda głośniki z przedziału high-endowego mają niskie efektywności jednak to jest uwarunkowane konstrukcją i oczywiście bardziej liniowym odtwarzaniem pasma akustycznego jednak przetworniki takie są jak wiadomo bardzo drogie.
– Jaką kwotę pieniędzy chcemy na to przeznaczyć?
( To jest oczywiście indywidualna sprawa każdego z nas, jednak trzeba sobie uświadomić, iż wydanie 100zł w składany system to 300zł wydane w sklepie! Tak to niestety się przekłada. Dlatego jak wydaje się na kolumny 400 zł to mamy system ze sklepu za 1200zł !!! Czyli z pewnością się opłaca :))Co więcej wiele przypadków się zdarzyło, iż ludzie wydali na swoje kolumny i wzmacniacze potężne kwoty. Następnie nie byli z tego zadowoleni. Dlatego zakupy takie trzeba planować rozsądnie. Z pewnością nie polega to na zakupie najdroższego modelu z serii producenta. Uzbrójcie się w cierpliwość przeznaczcie więcej czasu na jeżdżenie po sklepach z takim sprzętem weźcie ze sobą swoja ulubioną płytę i po prostu słuchajcie. Zakładajcie taką ewentualność, że w waszym domu a dokładnie w pokoju sprzęt akustyczny może zupełnie inaczej brzmieć. Co w końcu jest zrozumiałe ze względu na inne wymiary pomieszczenia (niż te w sklepie), meble czy rośliny. Moja rada jest prosta lepiej jest kupić lepsze kolumny bo z reguły sprzęt taki kupuje się na lata, a rzadko się zdarza zmieniać je często. Lepsze kolumny nawet ze słabym wzmacniaczem zagrają lepiej.
– Jakiej muzyki słuchamy?
(Dobór głośników i strojenie kolumny jest uwarunkowane niewątpliwie, tym jakich dźwięków lubimy słuchać i na jakie kładziemy szczególną uwagę. Ma to ogromne znaczenie bo również z tym wiążą się koszty. Fani muzyki TECHNO, DANCE, RAVE na pewno kochają mocny bit, dlatego wstawić należy agresywny sopran dwa dobre głośniki basowe i nisko zestroić system, ale tak by grzmiał, dźwięk był agresywny, ostry i głośny. ROCK zdecydowanie polecam kolumny trójdrożne z twardym basem by mogli czuć stopę perkusyjną twardą i na pierwszym planie. Sopran koniecznie tubowy ze względu na klarowne talerze perkusyjne. Średniotonowiec musi być żywym świadectwem wiecznie naturalnej gitary nie tylko akustycznej ale elektrycznej czy basowej. Zalecana wysoka efektywność kolumn. CLASIC czy POP najlepiej złożyć wysokiej klasy kolumny trójdrożne z zastosowanym filtrem minimum 12db/okt. Głośniki z wyższej pułki cenowej zarówno soprany, średniotonowe czy basowe. Nisko zestrojona kolumna by dobrze był słyszalny kontrabas, wiolonczela, syntezatorowy bas. Naturalnie brzmiący średni ton wyraźny miękki sopran. NIE MYŚLCIE ZE JAKIŚ NURT MUZYCZNY NALEŻY ZEPCHNĄĆ NA MARGINES AKUSTYCZNY PRZECIEŻ MOŻNA SŁUCHAĆ WYMIENIONYCH WYŻEJ NURTÓW NA HIGH-ENDOWYCH PRZETWORNIKACH :)
– Jakiej klasy wzmacniacz posiadamy?
(Po co mamy składać drogie kolumny skoro mamy przeciętnej klasy hi-fi. Wszystko się zgadza jednak trzeba pamiętać o tym, że dobre kolumny podłączone do nawet słabego wzmacniacza potrafią mile zaskoczyć czystością dźwięku. Proponuję raz do roku zmienić kolumny by wyrobić w sobie pogląd na ten temat.)
– Na co zwracać uwagę przy doborze głośników do naszej kolumny?
(Głośniki muszą mieć podobną efektywność, pokrywać swymi rekomendowanymi pasmami całe pasmo akustyczne czyli od 20-20000Hz. Jeżeli chodzi o te 20 czy 30Hz są to fale dźwiękowe odtwarzane przez praktycznie każdy głośnik hmmm. Jednak z różną efektywnością czyli głośnik o dużej membranie powiedzmy 15″ na pewno głośniej te pasmo odtworzy jak ten 6″. Trzeba wiedzieć, iż czym niższe pasmo tym dłuższa fala dlatego tych oczekiwanych 20 Hz można nie usłyszeć u nas w pokoju natomiast nasi sąsiedzi będą narzekać że coś im dudni czy grzmi:) Co dalej, trzeba wiedzieć jaki da wpływ konstrukcja na zamontowany głośnik, jak mocno podbije efektywność zamocowanego głośnika. Jeżeli chodzi o impedancję ta ma istotny wpływ tylko dla głośników basowych bo właśnie na te głośniki idzie największa energia, w końcu impedancja naszej kolumny zależeć będzie od tego jaka jest finalna impedancja na basach. W dalszej kolejności zwrotnica, którą dobieramy musi uwzględniać impedancyjność poszczególnych głośników wiąże się to z odtwarzaniem pasma akustycznego. Wielkość i objętość kolumny zależy od tego jakie parametry ma głośnik basowy, czy może pracować w budowie zamkniętej, basreflex czy innej np. band pass itd…
3. Budowa skrzyni.
W moich konstrukcjach właśnie kładę nacisk na stosowanie wzmocnień. Co prawda wykorzystuję płytę laminowaną o grubości 1,8 cm, to właśnie powoduje, że należy stosować wzmocnienia. Jest to o wiele tańsze rozwiązanie niż popadać w koszty z MDF-em. Jest tego jedna wada a może zaleta, że kolumny są ciężkie :)) Jednak dziwnie się składa bo bardzo przyjemnie grają co ma się bez porównania ze skrzyniami wykonanymi z MDF-u i bez wzmocnień. Owe wzmocnienia nie tylko spełniają rolę wzmacniania konstrukcji, dorzucania jej ciężaru, to jeszcze sprzyjają rozchodzącym się falom wewnątrz konstrukcji. Zmniejszają szansę na powstawanie fal stojących tak niekorzystnych dla pracy systemu, powodują rozproszenie, można by się pokusić tu o określenie dodatkowo tłumią. Co do przedniej ściany staram się o to by była wykonana grubo, łączę dwie czasem trzy płyty laminowane przy pomocy silikonu lub kleju polimerowego oczywiście dodatkowo skręcając. W budowie skrzyni sklejam ścianki i wzmocnienia oraz je skręcam wkrętami. Wkręt idzie co 10-12-17cm niekiedy troszkę częściej. (Ktoś może powiedzieć dlaczego tak dużo?- na to ja mu odpowiem to niech wkręca mniej!!!)
4. Wytłumienie
Teraz może kilka słów na temat wygłuszenia: stosuję gąbkę są to kawałki gąbki nieregularnie wycinane i mocowane w najbardziej potrzebnych miejscach skrzyni, ich grubość to 1-2 cm. Czasami wykorzystuję w droższych systemach piankę gęstą puchową coś takiego jak idzie w kurtkach pikowanych. Odradzam stosowanie waty budowlanej szklanej ponieważ ta bardzo się pyli co może odbić się na zdrowiu!!! Inne materiały to oczywiście wełna, koce, ścinki filcowe, gąbka garbowana i inne które tłumią i pochłaniają…
5. Zwrotnica
Jak wiecie spełnia bardzo ważną funkcje ponieważ dzieli całe pasmo akustyczne na poszczególne głośniki odpowiada również za obciążalność mocową całej kolumny. Są zwrotnice do systemów 4 omowych i 8 omowych. Do tego posiadają różny stopień filtrowania chodzi o tłumienie dźwięków niepotrzebnych dla pracującego głośnika. Można tu wydzielić filtry 6db, 12db (18db no i te 24 db rzadko stosowane w Hi-fi natomiast norma w High-Endzie). Do tego całego konstruowania trzeba dorzucić odpowiednie okablowanie i podział pasma dźwiękowego przy udziale zwrotnicy no i najlepiej złocone zaciski. Jeżeli decydujecie się na samodzielne wykonanie tego elementu to macie możliwość dobrania podziału pasma tak by głośniki, które będą pracowały dostawać będą taki zakres częstotliwości, który dla nich jest najbardziej korzystny;)
6. Kroki w budowaniu kolumn
Zebrać jak najwięcej informacji na temat budowy kolumn i ich konstrukcji (obudowy zamknięte, bas reflex, band pas i inne). Dalsza kwestia to dobór głośników (czyli impedancja, moc, efektywność, pasmo przenoszenia), zastosowanie zwrotnic (co to jest zwrotnica, jakie zadanie spełnia, co oznacza 6 db/okt a 12 db/okt).
Jjak obliczać objętość obudowy do wybranego głośnika basowego? Jak obliczać średnicę i długość otworu bas reflex? Jaki wpływ na akustykę finalną ma zamocowanie głośnika w obudowie kolumny?
Część odpowiedzi na te pytania znajdziecie na tej stronie resztę cierpliwie szukajcie na stronach do których są linki. Musicie być cierpliwi i silni w zdobywaniu tych informacji.
– Dążyć za wszelką cenę do złożenia pierwszego zestawu nie zrażać się, że nie gra tak jak trzeba:)
– Czy dziecko nauczyło się chodzić bez upadku !?
– Koniecznie poczytajcie na temat programów symulacyjnych wspomagających żmudne obliczenia wielkości obudowy czy średnicy basreflexu, jego długości.
– Najlepsza metoda prób i błędów bo ta przynajmniej pokazuje namacalnie co należy do ważnych elementów w konstrukcji całej kolumny.
– dokładnie analizować parametry głośników, które chce się użyć w zestawie, tu dość pomocne są podane parametry Thielle’a -Small’a, dla głośników basowych i średnio tonowych (z otwartym koszem). Zwracać też uwagę na efektywność poszczególnych głośników użytych w zestawie ich impedancje! Pamiętajcie o tym, iż efektywność głośnika może ulec zmianie po zamocowaniu go w skrzyni. Co więcej każdy głośnik przez nas dobrany powinien pracować w korzystnym rekomendowanym przez producenta zakresie odtwarzania pasma.-co więcej jeżeli chodzi o dobranie zwrotnicy, a dokładnie podziału pasma jej filtrowania (tu nasuwa się pytanie czy do naszych wybranych głośników lepiej jest zastosować zwrotnicę z filtrem 6db czy też lepiej 12 db. Wiedzieć należy, że 12 db filtry bardziej zabezpieczają nam głośniki (czy to soprany, średnie tony w końcu basy).
Teorię o budowie kolumn należy ciągle poszerzać – jednak pamiętajcie o technicznym zaopatrzeniu się w podstawowe narzędzia do tego by fizycznie mogła powstać wasza grająca skrzyneczka;))
– Co jest potrzebne: wiertarka, śrubokręt krzyżakowy lub płaski (wkrętarka), piła stołowa (krajzega) lub po prostu wyrzynarka czy piłka ręczna, dużo wkrętów do drzewa o długości 3,5cm, raszpel do drzewa płaski i półokrągły, młotek, małe gwoździe lub zszywacz tapicerski, klej do mocowania wytłumienia wewnątrz obudowy itd..
cdn…